Adjuwanty
Adiuwant – sposób na podniesienie skuteczności zabiegów
Adiuwant (wspomagacz) to substancja pomocnicza zawarta w formie użytkowej środków ochrony roślin lub dodawana do zbiornika opryskiwacza w celu podniesienia biologicznej skuteczności preparatu.
Adiuwanty wykorzystywane są najczęściej w połączeniu z herbicydami, nieco rzadziej z fungicydami i insektycydami. Co istotne, nie tylko podnoszą skuteczność zabiegów ochronnych, ale także umożliwiają zmniejszenie dawki zastosowanego preparatu, co obniża koszt zabiegu średnio o 10-20%.
Adiuwanty aktywujące i modyfikujące
Adiuwanty jako środki wspomagające posiadają stosunkowo szeroką i rozgałęzioną systematykę. Najczęściej stosowanym kryterium podziału jest sposób działania. W takiej klasyfikacji wyróżniamy:
- adiuwanty aktywujące – usprawniające wnikanie preparatu w głąb rośliny poprzez zwiększenie ilości substancji aktywnej w miejscu działania (wzrost ilości cieczy na powierzchni liścia).
- adiuwanty modyfikujące – wpływające na większą dokładność wykonywanego zabiegu i trwałość używanego sprzętu poprzez np. ograniczanie pienienia, redukcję zmywania środka czy zapobieganie korozji metalowych części opryskiwaczy.
Surfaktanty, adiuwanty olejowe i mineralne
Wśród popularnych na rynku adiuwantów aktywujących wyróżnić możemy:
- surfaktanty – substancje powierzchniowo czynne o właściwościach hydrofilowo-lipofilowych, dobrze rozpuszczalne w wodzie i tłuszczach. Wygaszają energię kropli powodując łatwe przyklejanie substancji do liści i umożliwiając wnikanie preparatu przez całą powierzchnię liścia.
- adiuwanty olejowe – oleje mineralne i roślinne (np. rzepakowe, lniane) oraz pochodne olejów roślinnych. To najbardziej liczna grupa wspomagaczy. Ich głównym zadaniem jest poprawa wnikania substancji aktywnej preparatu do wnętrza tkanki roślinnej. Adiuwant olejowy powoduje również wydłużenie czasu wysychania kropli cieczy opryskowej, co zwiększa ilość zatrzymanego roztworu na nadziemnych częściach rośliny.
- adiuwanty mineralne – sole mineralne oparte na związkach azotowych, które wykazują działanie aktywująco-modyfikujące. Pełnią one rolę kondycjonera twardej wody i ułatwiają wnikanie substancji aktywnej do komórek roślinnych chwastów.
Adiuwanty doglebowe i nalistne
Na rynku środków do stymulacji roślin odnajdziemy również grupę adiuwantów nalistnych oraz grupę adiuwantów doglebowych. Podczas gdy adiuwanty nalistne działają na powierzchni roślin, adiuwanty doglebowe poprawiają równomierność pokrycia powierzchni gleby przez ciecz użytkową. Adiuwanty doglebowe zapobiegają wymywaniu herbicydów, zatrzymując je przez dłuższy czas w górnej warstwie gleby.
Adiuwanty wielofunkcyjne
Na szczególną uwagę zasługują coraz bardziej popularne adiuwanty wielofunkcyjne, zawierające co najmniej dwie substancje o różnych właściwościach chemicznych, wykazujące odmienny sposób działania (np. surfaktant, pochodne olejowe, związki mineralne, bufory pH, substancje antypieniące itp.). Ze względu na swoje kompleksowe właściwości adiuwanty wielofunkcyjne wykorzystywane są sytuacjach, w których oprysk z zastosowaniem zwykłego adiuwantu nie przynosi oczekiwanych rezultatów.
Adiuwanty – wybór i zastosowanie
Stosowanie adiuwantów jest szczególnie zalecane w przypadku pojawienia się warunków niesprzyjających działaniu środków ochrony roślin. Mogą to być: temperatura czy mała wilgotność powietrza, duży stopień zachwaszczenia upraw czy twarda woda użyta do sporządzenia cieczy opryskowej.
Wybór środków wspomagających powinien zostać podyktowany rodzajem substancji aktywnej pestycydu. Dodatek wspomagacza do cieczy opryskowej dopuszczalny jest wyłącznie wtedy, gdy na etykiecie preparatu znajduje się informacja o możliwości jego zastosowania. Niewłaściwy dobór adiuwantu często skutkuje obniżeniem skuteczności środka ochrony roślin lub prowadzi do uszkodzeń rośliny uprawnej.
Adiuwanty należy stosować rozważnie, zwracając uwagę na udokumentowaną badaniami przydatność wspomagacza do określonego środka ochrony roślin.
